Drie valkuilen van emigreren

Vandaag, 25 maart 2025, is het precies 3 jaar geleden dat wij met twee katten en een papegaai zijn geëmigreerd, van Nederland naar Hongarije. Daarom dit keer een speciaal blog, over drie valkuilen van emigreren…
In de andere blogs heb je kunnen lezen en zien wat we hier tot nu toe hebben gedaan. In het algemeen waren dat positieve verhalen. En dat is ook echt zo: onder aan de streep hebben we allebei geen spijt van onze emigratie
Dat wil niet zeggen dat het allemaal maar makkelijk was. Emigreren is (dat hebben we al eerder ergens gezegd) een fulltime job. Met leuke momenten en ook minder leuke.

De afgelopen dagen hebben we geprobeerd die dingen in kaart te brengen. Wat is ons nou echt tegengevallen de afgelopen jaren.
Hoe noem je die minder leuke dingen… Teleurstellingen klinkt ons wat zwaar op hand, hoewel de meeste teleurstellingen vooral te maken hebben met verkeerde verwachtingen.
Valkuilen dan maar? Die zijn vooral lastig als je er in valt en je bezeert of er niet meer uit kunt. Maar ze zijn er wel!

Natuurlijk is dit ons eigen verhaal, maar we denken wel dat het in meer of mindere mate voor iedereen herkenbaar zal zijn die de stap van emigratie naar Hongarije waagt.
We kwamen al pratend op een drietal punten: de taal, onze relatie en onze verwachtingen.

De taal

We noemden dit ook al eerder in de blogs: de Hongaarse taal is mooi maar verschrikkelijk moeilijk. Wij zijn nu zo’n drie jaar bezig en beginnen ons een beetje te redden. Dat wil zeggen dat we in staat zijn om eenvoudige zinnen te zeggen en vaak opschriften kunnen ontcijferen. Toch weten we zeker dat we een taal als Spaans of Italiaans al vlot zouden kunnen spreken als we daar net zoveel energie in hadden gestoken als in het Hongaars.
We merken om ons heen dat veel emigranten na een paar jaar de moed opgeven of er zelfs helemaal niet aan beginnen. Dat lijkt ons een behoorlijke handicap. Juist het feit dat je opschriften kunt lezen of aan iemand kunt vragen hoeveel iets kost (en het antwoord ook kunt verstaan) maakt dat je je meer thuis voelt.
Wanneer je de taal niet machtig bent, heb je veel meer de neiging om je terug te trekken in je eigen veilige bubbel. Dan maak je alleen kennis met “taalgenoten”, bezoek je Nederlandse clubjes en evenementen en krijg je niet of nauwelijks contact met de autochtone bevolking.
Daardoor begrijpen we immigranten in Nederland die geen Nederlands zijn gaan spreken nu wel wat beter. Het is dan logisch dat je je terugtrekt en een samenleving binnen de samenleving gaat vormen. Maar dat is niet goed! Niet voor jezelf en zeker ook niet voor het land waar je bent gaan wonen.

Wanneer je niet bereid bent de taal te leren en de cultuur te begrijpen (en te respecteren!) van het land waar je gaat wonen, dan kan je naar onze mening beter in je eigen land blijven.
Wij blijven in ieder geval worstelen met deze mooie maar moeilijke taal en geven de moed niet op. We denken niet dat we het ooit vloeiend zullen spreken, daarvoor is de taal te complex.
Maar we kunnen wel een heel eind komen.

Onze relatie

De tweede van drie valkuilen van emigreren: is je relatie ertegen bestand…
In het afscheidsinterview van mijn werk werd mij gevraagd naar mijn verwachtingen. Ik zei toen dat ik hoopte dat ik meer een “team” zou gaan vormen met Rita. Citaat uit dat interview van begin 2022: “Het risico in Nederland is dat je als getrouwd stel met ieder zijn/haar beslommeringen een “LTA” relatie krijgt: Living Together Apart. Dat risico zien we ook bij ons, en daar willen we van af.”
Die verwachting is wel uitgekomen, maar niet zonder horten of stoten. Rita zei op een gegeven moment dat het feit dat je veel meer dingen samen doet ook betekent dat dingen uitvergroot worden. Je gaat je eerder irriteren aan elkaars “eigenaardigheden” en hebt veel minder mogelijkheden voor een “timeout” van elkaar. In Nederland hadden we allebei ons werk: Herman was 50 uur per week weg van huis en Rita (met weekenddiensten, dus een gedeeltelijke overlap) 30 uur. Hier in Hongarije zit je als je niet uitkijkt permanent op elkaars lip.
Dat kan goed gaan, maar dat kan ook fout gaan. We zien hier ook stellen die in Nederland al jaren samen waren maar die na de emigratie na een tijdje uit elkaar gaan. Emigreren is dus (net als het krijgen van kinderen) bepaald géén relatietherapie.

Wij letten er wel op dat we elkaar de vrijheid geven om de dingen te doen die we zelf leuk vinden. Rita heeft meer behoefte aan even weg zijn en doet dat dus ook regelmatig met zowel Nederlandse als Hongaarse vriendinnen. Ik heb daar minder behoefte aan en vind het geen probleem om een week niet van het erf af te komen. In het begin deden we altijd samen boodschappen, maar dat had ook te maken met onzekerheid. Inmiddels maakt het niet meer uit. Soms gaan we samen, soms gaat één van ons alleen.
Door de veranderde manier van leven ga je elkaar op een nieuwe manier (opnieuw) leren kennen. Bij ons is dat gelukkig goed gegaan, maar het had óók anders kunnen aflopen….

Verwachtingen

De derde valkuil wordt gevormd door de verwachtingen die je hebt van het “geëmigreerd zijn”.
Als je teleurstelling ervaart komt dat meestal omdat je iets anders verwachtte. Realistische verwachtingen zorgen dus voor minder teleurstellingen.
Achteraf gezien bleken onze verwachtingen vrij realistisch te zijn, dus zijn we daarin niet zo erg teleurgesteld. We hadden al van tevoren goed bedacht hoe we hier wilden wonen, in welke regio en in wat voor soort huis.
Als je bijvoorbeeld een (goedkoop) klushuis koopt kan je van tevoren weten dat je veel tijd (en geld) kwijt bent aan het renoveren. Geen probleem als dat ook je insteek is – maar als je wilt dat je leven hier uit meer bestaat dan ritjes naar de bouwmarkt en de hele dag timmeren en tegelen dan moet je geen klushuis kopen. Uiteindelijk maakt het financieel ook niet zoveel uit: je kunt hier een bewoonbaar, enigszins gerenoveerd huis kopen voor bijvoorbeeld 50-60.000 euro of een klushuis voor 25.000. Maar bij het klushuis ben je waarschijnlijk minstens 30.000 kwijt aan renovatiekosten en misschien nog wel meer. Bouwmaterialen zijn hier even duur, zo niet duurder dan in Nederland…

Wanneer je verwacht op te trekken met de plaatselijke bevolking maar de taal niet spreekt… en vervolgens merkt dat je buren alleen maar Hongaars spreken… dan zal je zeker teleurgesteld worden.
Wanneer je zelf emigratieplannen hebt, vergeet dan vooral niet om hier goed over na te denken.

Een ander punt is het contact met de “achterblijvers”. Dan hebben we het zowel over familie als vrienden en kennissen. In het begin is dat wat intensiever maar na een paar jaar merk je dat sommige mensen allengs naar de achtergrond “verdwijnen”. Het nieuwtje gaat er na een tijdje wel van af.
Het kan ook zijn dat “oude” contacten juist weer opduiken (Hoi, Andries en Marjanne!)
Uiteindelijk zijn we toch allemaal “voorbijgangers” in het leven.

En enige mate van flexibiliteit kan zeker goed van pas komen: soms lopen dingen gewoon heel anders dan je had verwacht.

Nu, dit waren zo ongeveer onze overpeinzingen na drie jaar geëmigreerd te zijn. Heb je naar aanleiding van dit blog vragen of opmerkingen? Voel je vrij om hieronder te reageren of gebruik het contactformulier!